Tiêu cự ống kính và những điều cần biết

19/02/2016, 09:51 AM

Có nhiều cái tưởng chừng như rất quen thuộc nhưng thật ra chúng ta chưa bao giờ hiểu rõ, hiểu đúng về chúng, đơn cử là tiêu cự trong ống kính máy ảnh. Theo cách định nghĩa thông dụng, tiêu cự là khoảng cách tính từ tâm ống kính đến cảm biến hình ảnh (mặt phẳng tiêu) và mỗi ống kính có tiêu cự khác nhau. Nhưng ống kính không phải là một thấu kính đơn mà bao gồm một hệ các thấu kính nên cách xác đinh tiêu cự của ống kính cũng không hề đơn giản.

Trước hết, để hiểu được khỏang cách đó bắt đầu từ đâu tới đâu, ta phải hiểu rõ và xác định vài điều trên cấu tạo ống kính. Vì gồm nhiều thấu kính đơn cấu thành nên ánh sáng sẽ đi qua nhiều lớp mới vào được ống kính. Trong hệ thấu kính đó, có sáu điểm cơ bản được dùng làm điểm tham chiếu (tiêu điểm phía trước và phía sau, điểm nút chính và phụ). Và với tiêu điểm được đặt ở vô cực, khoảng cách tiêu cự được tính từ điểm chính thứ hai đến tiêu điểm. Vị trí của điểm chính thứ hai cũng không được quy định cụ thể, nó có thể ở bên trong vành ống kính hoặc bên ngoài vành, tùy thuộc vào thiết kế của ống kính. Nó được cho bởi các nhà sản xuất và được đo bằng mm thể hiện rõ trong tên ống kính, ghi trên thân mỗi chiếc ống kính thành phẩm.

Nói về tiêu cự, chúng ta có các vấn đề sau: tiêu cự ngắn, tiêu cự trung bình, tiêu cự dài, tiêu cự cố định và tiêu cự thay đổi. Bây giờ, Binhminhdigital Đà Nẵng sẽ làm rõ từng vấn đề một.

Trước tiên, chúng ta sẽ nói về tiêu cự ngắn. Tiêu cự nhỏ hơn 35mm được xác định là ngắn. Tiêu cự ngắn cho góc ảnh rộng hơn, thu được nhiều chi tiết vào hình ảnh hơn. Nhưng điều này hạn chế một điểm: với các chủ thể ở xa, bắt buộc người chụp phải tiến sát đến đối tượng mới có thể lấy nét và cho ra hình ảnh rõ ràng. Và trong một vài trường hợp, chúng ta không thể đến gần đối tượng (như sư tử, hổ báo, chim cò trong tự nhiên…), ống kính tiêu cự ngắn lúc đó gần như vô dụng.

Để khắc phục tình trạng đó, các nhà sản xuất đã bổ sung ống kính tiêu cự dài. Ống kính được trang bị tiêu cự này thường có góc ảnh hẹp. Bằng cách loại bỏ những chi tiết thừa, ít giá trị xung quanh, nó sẽ làm bật lên được đặc điểm của chủ thể chính, tập trung sự chú ý của người xem. Và cũng giống như tiêu cự ngắn, chúng luôn khiếm khuyết một nửa khi loại bỏ phần lớn các chi tiết có liên quan xung quanh, nhiều trường hợp khiến chủ thể cô đọc và khiến bức ảnh khó hiểu.

Ở giữa hai giá trị này là mức trung bình tại giá trị 35mm. Ở giữa có nghĩa là nó sẽ trung hòa được các điểm mạnh và điểm yếu cả hai loại kia, dù được việc nhưng nó sẽ không nổi bật tại điểm nào quá mức, cứ trung bình, an toàn như vậy, không tạo được sự đột phá về nghệ thuật cũng như giúp thực hiện các ý tưởng táo bạo.

Xem thêm: Cơ chế chống rung trong máy ảnh

Nói về vấn đề này, chúng ta sẽ bàn rộng hơn một chút về sự linh hoạt của dải tiêu cự trong máy ảnh. Nhiều ống kính chỉ cố định một mức tiêu cự, có nghĩa là tiêu cự sẽ không thay đổi trong suốt quá trình chụp, từ mà ta hay nghe/dùng là ống prime hay fixed. Giống như cách Binhminhdigital Đà Nẵng đã mô tả ở trên, dùng các ống kính loại này, người chụp sẽ “mệt phờ” vì cứ phải luôn “chạy theo” đối tượng để điều chỉnh hợp lí khoảng cách chụp. Bù lại, do không có sự thay đổi, xê dịch hệ thống thấu kính nên hình ảnh mang lại luôn sắc nét, đạt chất lượng cao với các chỉ số cầu sai, sắc sai ở mức rất thấp. Bên cạnh đó, những ống kính cố định một mức tiêu cự thường có hệ thống thấu kính cấu thành đơn giản hơn, do đó, thiết kế cũng gọn nhẹ và giá thành rẻ hơn những ống kính có dải tiêu cự thay đổi.

Những ống kính có dải tiêu cự thay đổi thường được gọi với khả năng zoom. Ống kính này mang lại nhiều sự tiện lợi cho người dùng vì sự điều chỉnh linh hoạt dải tiêu cự thích hợp với từng đối tượng, góc chụp và khoảng cách chụp. Để phục vụ cho quy trình hoạt động phức tạp nên hệ thống các thấu kính bên trong cũng “rối rắm” không kém. Ngoài ra, vì không bao quát và cân bằng được giữa việc zoom ra zoom vào và chất lượng hình ảnh nên hình ảnh chụp được từ ống kính này không đảm bảo được chất lượng. Các hiện tượng quang sai, sắc sai, méo hình,nhiễu…xảy ra trong các bức hình là điều thường thấy, ống càng có sự chênh lệch giữa hai mức zoom đầu mút thường là những ống có chất lượng giảm sút nhiều nhất. Những ống zoom đắt tiền chỉ phần nào giảm bớt hiện tượng đó ra khỏi hình ảnh nhưng loại bỏ hoàn toàn chúng là điều không thể.