Hiểu đúng về ngàm máy ảnh và ngàm chuyển đổi

01/03/2016, 09:44 AM

Đóng vai trò như một chiếc cầu nối giữa máy ảnh và ống kính, ngàm là một bộ phận giữ vai trò quan trọng trong cả một hệ thống phần cứng của bất cứ chiếc máy ảnh nào. Ngàm là một thuật ngữ chuyên ngành, nó cực kì quen thuộc với những người cầm máy và am hiểu về máy ảnh nhưng lại khá xa lạ với những người “ngoại đạo”. Từ này dùng nguyên theo thuật ngữ tiếng Anh là “mount”. Hiểu một cách đơn giản nhất, ngàm là thiết bị kết nối thân máy ảnh và ống kính. Thông thường, mọi người hay hiểu ngàm máy ảnh cũng là ngàm chuyển đổi. Thật ra không phải vậy. Nếu hiểu rõ cấu tạo của máy ảnh và của ngàm, chúng ta sẽ không lẫn lộn như vậy mà có thể phân biệt được một cách dễ dàng.

Hiểu đúng về ngàm máy ảnh và ngàm chuyển đổi

Khám phá thế giới nhiếp ảnh cùng Binhminhdigital Hà Nội

Thứ nhất: Ngàm máy ảnh (hay ngàm ống kính) là thiết bị cố định, là một bộ phận không thể tách rời của máy ảnh; có chức năng gắn ống kính trực tiếp vào máy ảnh. Nó được bố trí ở mặt trước của thân máy, có hình dáng là một vòng trụ tròn, ẩn trong thân máy ảnh. Nó tương tự như một cửa mở, là nơi giao nhau giữa bên trong máy ảnh và môi tường bên ngoài. Mỗi máy ảnh có một ngàm riêng biệt, thường chỉ có các ống kính hoặc một số ngàm chuyển đổi tương thích của hãng đó mới có thể lắp trực tiếp vào loại ngàm này.

Thứ hai là ngàm chuyển đổi: Không như ngàm máy ảnh cố định vào thân máy, ngàm chuyển là một bộ phận riêng biệt có thể tách rời. Ngàm chuyển đổi có thể được sản xuất chính hãng hoặc được bên thứ ba sản xuất. Loại ngàm này ra đời nhằm tăng khả năng tương thích của máy ảnh với một số ống kính khác; góp phần xoá nhòa ranh giới khu biệt giữa hãng này với hãng kia. Ngàm chuyển đổi cũng có thiết kế hình trụ, một đầu có khả năng gắn vào ngàm máy ảnh, một đầu gắn vào ống kính tương thích. Ngàm máy ảnh sẽ chỉ cho phép gắn một ống kính trực tiếp vào thân máy, còn ngàm chuyển đổi thì như một “cổ cò” trong đường ống nhựa, nó tương tự như việc nối dài của ngàm máy ảnh nhưng giúp máy ảnh có thể gắn kết được với nhiều ống kính hơn. Sử dụng ngàm chuyển đổi, người dùng có thể thoải mái lựa chọn các ống kính chính phù hợp với từng mục đích như góc rộng, chụp xa, mắt cá, close-up…

Ngàm gắn kết của các nhà sản xuất cạnh tranh như Sony, Nikon, Canon, Contax / Yashica hay Pentax, vv là hầu như luôn luôn không tương thích. Lí giải cho việc các nhà sản xuất giới hạn sự tương thích này, người tiêu dùng cho rằng các hãng cố tình buộc người tiêu dùng gắn bó với sản phẩm của hãng họ.

Xem thêm: Khám phá cơ chế bù sáng trên máy ảnh

Tuy cùng mục đích nhưng ngàm của mỗi hãng có thiết kế khác nhau, và người dùng phải rất tinh ý mới có thể phân biệt được. Ngoài các giao diện cơ khí và điện, các mặt bích tiêu cự, khoảng cách từ ngàm tới cảm biến cũng có thể khác nhau. Flange depth là thuật ngữ được dùng để nói về khoảng cách này. Đây là một thông số quan trọng để người dùng hiểu rõ khả năng sử dụng của các loại ống kính. Khoảng cách này càng lớn thì việc sử dụng ngàm sẽ gặp nhiều khó khăn hơn. Ngoài ta, chúng có thể khác nhau ở các kí hiệu trên thân (chấm tròn đỏ, chấm đỏ kèm hình vuông màu trắng, chỉ có hình vuông trắng) hoặc cũng có thể ở chuôi ngàm.

Chuôi của ngàm có thể là loại loại ren, lưỡi lê, hoặc một khoá nòng lock (khóa ma sát). Hiện tại, hầu hết các loại ngàm vẫn sử dụng chuôi loại lưỡi lê, vì cơ chế gắn chính xác ngay du là loại cơ khí hay điện tử. Vít-ren gắn kết rất mỏng manh và không sắp xếp các ống kính ở một vị trí quay đáng tin cậy, tuy nhiên các loại như giao diện C-mount vẫn còn rộng rãi trong sử dụng cho các ứng dụng khác như máy quay video và thiết bị quang học.

Gắn kết có chuôi dạng lưỡi lê thường có một số các chấu (thường là ba) xung quanh các cơ sở của ống kính, phù hợp với hốc có kích cỡ trong tấm gắn ống kính ở mặt trước của máy ảnh. Các chấu thường khóa một cách nào đó để đảm bảo rằng các ống kính chỉ được chèn thêm vào một hướng, thường bằng cách làm cho một chấu một kích thước khác nhau. Ống kính được gắn chặt chỉ bằng một thao tác vặn tay nhẹ. Sau đó nó được khóa ở vị trí của một pin lò xo, có thể hoạt động để loại bỏ các ống kính.

Có hai loại ngàm được phân loại dựa theo cơ chế điều khiển là ngàm cơ học và ngàm điện tử. Ngàm điện tử khác ngàm cơ ở chỗ nó vận hành khẩu độ và truyền gửi giá trị khẩu độ, và thực hiện giao tiếp với thân máy ảnh không bằng cơ chế điều phối cơ học mà hoàn toàn thông qua tín hiệu điện. Việc dung tín hiệu điện là cho ngàm là một cuộc cách mạng, nhằm giới thiệu một hệ thống lấy nét điện tử. Tiên phong trong cuộc cách mạng ngàm điện tử này phải kể đến Canon với ngàm EF.

Hiện tại, số lượng ngàm chuyển đổi cả cơ lẫn điện tử có trên thị trường là tương đối nhiều, có thể kể tên một số ngàm thông dụng sau: Canon EF, EF-S; Samsung NX; Fujifilm XF; Pentax Q, Pentax KA; Nikon 1, Nikon F; Sony A, Sony E…